Belgische projecten

• TU Delft
• KU Leuven
• FEANTSA
• CECODHAS - Huisvesting Europa
• Vlaamse Woonraad

De voorgestelde actie bestaat uit twee delen. Het eerste deel behelst de ontwikkeling van een theoretisch kader voor de vergelijking van een reeks beleidsinstrumenten voor de aanpak van huisvestingsbehoeften, teneinde onder verschillende (nationale) omstandigheden het meest kosteneffectieve instrument te kunnen kiezen. De ontwikkeling van dit concept is in eerste instantie gebaseerd op theoretische en empirische literatuur. Het tweede deel behelst het herhaaldelijk testen van het concept met beleidsmakers en belanghebbenden, hetgeen zal leiden tot aanpassingen van het concept om het te verfijnen en te laten inspelen op de specifieke ervaringen van een breed scala van belanghebbenden.

De belangrijkste vraag die moet worden beantwoord is welke beleidsinstrumenten het meest doeltreffend beantwoorden aan de huisvestingsbehoeften in Vlaanderen en elders in Europa, met name die van huishoudens die het risico lopen op armoede en sociale uitsluiting. De te overwegen alternatieven zijn uitkeringen in geld en in natura. Gerelateerde vragen zijn of subsidies gericht moeten zijn op een kleine of een brede groep ontvangers, en op de vraag- of de aanbodzijde van de woningmarkt. Een andere fundamentele vraag is hoe de taken moeten worden verdeeld tussen markt- en niet-marktorganisaties.

De economische theorie vormt de basis voor de ontwikkeling van het conceptuele kader. Sinds het eind van de jaren negentig is er veel onderzoek gedaan naar de voorwaarden en effecten van verschillende beleidsmaatregelen op het gebied van huisvesting in verschillende EU-landen. Sommige vergelijkende studies brengen de resultaten van de Europese lidstaten samen. Stephens et al.(2010) zoeken bijvoorbeeld naar relaties tussen welvaartsregimes, huisvestingssystemen en huisvestingsresultaten. In deze studies wordt echter niet specifiek ingegaan op kosteneffectiviteit en het is mogelijk dat de resultaten niet door de belanghebbenden konden worden beoordeeld. Het zijn precies die elementen die wij willen opnemen.

• New Samusocial
• Sant Joan de Deu Serveis Socials - Creu dels Molers
• Crisis UK
• Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn van Vorst
• Diogenes
• L'Ilot - 't Eilandje
• Hobo - Geintegreerde thuislozenzorg Brussel
• OCMS Brussel stad
• Actiris (associatiepartner)
  

Samenvatting van de actie

In België verliezen veel daklozen hun sociale rechten, terwijl anderen die nooit hebben gehad. Het verlies van sociale rechten leidt tot administratieve verdwijning. Burgers kunnen toegang krijgen tot sociale rechten, zoals een minimuminkomen, door het verkrijgen van een domicilieadres. Gebrek aan of verlies van een woning of referentieadres leidt tot sociale uitsluiting, waardoor het uiterst moeilijk wordt om aan dakloosheid te ontsnappen. Zowel administratieve bijstand als hulp bij het vinden van huisvesting of werk zijn nodig om deze vicieuze cirkel te doorbreken.

Het project bestaat uit drie onderdelen om daklozen te helpen die op straat, in noodcentra of in transitcentra leven:

1. Registratie van de persoon bij de bevoegde autoriteiten om de toegang tot rechten te heropenen.
2. Hulp bij het vinden en behouden van huisvesting voor mensen wier sociale rechten worden of zullen worden gereactiveerd.
3. Re-integratie op de arbeidsmarkt. De stabiliteit die voortvloeit uit het hebben van een adres, middelen en toegang tot sociale bijstand is essentieel voor steun bij het vinden van een baan of het uitoefenen van een economische activiteit.

Context en behoefte

In Brussel zijn veel daklozen niet ingeschreven bij de gemeente of het bevoegde OCMW. Mensen komen alleen in aanmerking voor sociale bijstand (met uitzondering van medische bijstand) als zij bij een lokale overheid zijn ingeschreven. Bovendien kampt Brussel met een huisvestingscrisis: ongeveer 5.313 mensen hebben geen dak boven hun hoofd of wonen in precaire woningen of in nood- of transitcentra. Dit betekent een sterke stijging van het aantal daklozen in de hoofdstad die moet worden aangepakt terwijl veel mensen geen sociale rechten hebben.

Doelstellingen

Het hoofddoel van dit proefproject bestaat erin de begunstigden opnieuw te registreren bij de bevoegde autoriteiten zodat zij voortaan of opnieuw toegang hebben tot hun sociale rechten. In het verlengde daarvan is het de bedoeling hen te helpen om ondanks de crisis een huisvestingsoplossing te vinden en opnieuw in de arbeidsmarkt te integreren.

Methodologie

Het project richt zich op daklozen die niet geregistreerd staan en daarom hun sociale rechten niet kunnen genieten. Het doel is dus de daklozen te bereiken om hen te registreren en hen gerichte steun te bieden op het gebied van huisvesting en werkgelegenheid.

Het is door een holistische aanpak met alle partners via duurzame partnerschappen dat de doelstellingen moeten worden gerealiseerd en tegelijkertijd innovatieve oplossingen in administratieve procedures moeten worden ontwikkeld om de toegang tot sociale rechten, huisvesting en werkgelegenheid te vergemakkelijken.

Resultaten

Wat de resultaten betreft, beoogt het project Rights First 375 personen te bereiken die ongeveer een tiende van de totale daklozenpopulatie in Brussel vertegenwoordigen. Aan het eind van het project zullen naar schatting ongeveer 300 mensen (80%) bij een gemeente geregistreerd zijn. Van hen zullen 190 hun rechten gereactiveerd zien, 50 zullen huisvesting hebben gekregen, 70 zullen tewerkstellingsondersteuning krijgen en 150 zullen deelnemen aan een beroepsopleiding. Er zullen 30 alternatieve huisvestingsoplossingen en 10 partnerschappen met particuliere bedrijven worden opgezet.

• Hefboom CVBA
• Trividend Provincie Antwerpen CVBA

Trividend is in 2001 opgericht als een investeringsfonds voor de sociale economie in Vlaanderen, België. Dankzij de steun van de Vlaamse Overheid kan Trividend zich focussen op early stage investeringen en kleine tickets (50k€ tot 450k€). Door haar combinatie van investeringen in early stage ondernemingen, kleine tickets en sociale impact biedt Trividend financiering in een niche waarin weinig aanbod ontwikkeld wordt.

Sinds een aantal jaar zet Trividend in op hernieuwde groei. Een kapitaalverhoging in 2019 zorgde voor extra middelen om deze groei mogelijk te maken. Het door EaSI gefinancierde project 'Investing in the future of social economy in Flanders ' liet, samen met co-financiering door Vlaanderen, toe om de organisatie op alle vlakken te versterken. Dit was nodig om de ambitie waar te maken om zich volledig te kunnen richten op de groei van de portefeuille en de ondersteuning en opvolging van de bedrijven in portefeuille.

Deze actie liet Trividend toe om haar zichtbaarheid aanzienlijk te vergroten bij de sociale economie en sociale ondernemers in het algemeen. Naast het vergroten van de eigen zichtbaarheid, heeft Trividend ook ingezet op het voorbereiden van sociale ondernemingen op externe investeringen, het professionaliseren van de interne werking en het versterken van het ondersteunend ecosysteem. Daarom zijn verschillende werkpakketten gericht op het verminderen van de transactiekosten voor de hele sociale financieringsmarkt.

Het project omvat 7 werkpakketten (WP):

• Ontwikkeling van een onlinetool voor ondernemingen in de sociale economie om hen te helpen de beste financier te vinden.
• Benchmarkinginstrumenten voor sociale-economieondernemingen.
• Collectieve ondersteuning van sociale ondernemingen.
• Individuele ondersteuning van sociale ondernemingen.
• Efficiëntere investeringsanalyse en contractering.
• Impact management.
• Internationale kennisdeling.